Ludzi wspinających się na skały przedstawiały już chińskie akwarele pochodzące z 400 r. p.n.e. Jednak za początek współczesnego alpinizmu uznaje się pierwsze wejście na Mont Blanc, którego dokonali w 1786 roku Michel Piccard i jego przewodnik Jacques Balmat. W 1865 roku zdobyty zostaje Matterhorn, 10 lat później Half Dome. W 1938 roku Riccardo Cassin, Luigi Esposito i Ugo Tizzoni wytyczają jedną z klasycznych i do dziś najsłynniejszych dróg alpejskich, Filar Walker na północnej ścianie Grandes Jorasses.

W 1932 roku powstała Międzynarodowa Federacja Związków Alpinistycznych (Union Internationale des Associations d'Alpinisme – UIAA). Jej członkiem jest powstały w 1974 roku Polski Związek Alpinizmu. Pierwsze wejście na ośmiotysięcznik następuje w 1950 roku. Trzy lata później Edmund Hillary i Tenzing Norgay jako pierwsi zdobywają Mont Everest. W 1986 r. Reinhold Messner zdobywa jako pierwszy Koronę Himalajów i Karakorum.


ALPINIZM W POLSCE
Do historii polskiego alpinizmu przeszedł przede wszystkim wyczyn Antoniego Malczewskiego, który w 1818 roku jako ósmy człowiek na świecie wszedł na Mont Blanc. Innym ważnym wydarzeniem było zdobycie Mnicha w 1879 lub 1880 roku przez Jana Gwalberta Pawlikowskiego i przewodnika Macieja Sieczki – wyczyn ten uznaje się bowiem za początek polskiego taternictwa.

Do historii światowego alpinizmu przeszła natomiast Wanda Rutkiewicz, która w 1978 roku, jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie zdobyła Mount Everest. Dwa lata później na ośmiotysięcznik weszli Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy, którzy jako pierwsi zdobyli szczyt zimą. W 1987 roku Jerzy Kukuczka zdobywa jako drugi Koronę Himalajów i Karakorum.

Alpinizm to jednak nie tylko zdobywanie szczytów w przestrzeni. Ostatnio coraz większą popularność zdobywa wspinaczka sportowa, uprawiana w hali na sztucznych ścianach wspinaczkowych lub na sztucznie przygotowanej ścianie lodowej. Wspinaczka sportowa to nie tylko rekreacja ale i rywalizacja sportowa. Pierwsze historyczne zawody wspinaczkowe organizowano na drogach skalnych w rejonach wspinaczkowych, często otwieranych specjalnie na potrzeby zawodów. By uniezależnić rywalizację od zmiennych warunków pogodowych, zawody szybko przeniesiono pod dach, na sztuczne ściany wspinaczkowe.

W ramach zawodów wspinaczkowych rozgrywać można trzy konkurencje:

• wspinanie na trudność – liczy się wysokość mierzona, kolejno ponumerowanymi chwytami do jakiej dociera zawodnik bez odpadnięcia, w ramach przydzielonego limitu czasu,
• wspinanie na czas – liczy się czas pokonania drogi bez odpadnięcia,
• bouldering – wspinaczka, na niewielkiej wysokości bez asekuracji liną, możliwe jest bezpieczne zeskoczenie.

LINY
Najbardziej podstawowym elementem wyposażenia wspinacza jest lina i czekan. Lina we wspinaczce może spełniać czworaką funkcję: asekuracyjną (amortyzator pochłaniający energię potencjalnego upadku); komunikacyjną (kontrolowane przemieszczanie się w dół lub wychodzenie); transportową (przenoszenie wyposażenia) oraz pomocniczą (linka, pętla, repsznur, taśma). Wyróżnić można ponadto pochłaniające energię upadku liny dynamiczne i pozbawione właściwości elastycznych liny statyczne. Oba rodzaje produkuje się z włókien poliamidowych, a dokładniej z nylonu. Do impregnacji najczęściej stosowany jest teflon.


CZEKAN
Czekan to narzędzie o kształcie laski zakończonej głowicą. Jest narzędziem wielofunkcyjnym, służy nie tylko do samej wspinaczki ale również wyrąbywania stopni w lodzie, jako laska do podpierania, do hamowania podczas ześlizgnięcia się oraz do asekuracji. Zasadniczo składa się ze stalowego, aluminiowego lub rzadziej drewnianego styliska z gumowym uchwytem oraz wykonanej ze stali węglowej głowicy. Ta z kolei dzieli się na ostrze (z reguły z lewej strony) i łopatkę (z prawej strony głowicy czekanu).


WYPOSAŻENIE DODATKOWE
Sprzęt wspinaczkowy nie kończy się jednak na samej linie i czekanie. W rzeczywistości jest to cały zestaw urządzeń technicznych wśród których wymienić można: uprząż wspinaczkowa, kask, przyrządy do zakładania punktów asekuracyjnych, w tym: haki, spity, ringi, kostki, jabadełka, knoty, friendy, pętle, karabinki i ekpresy. Listę zamykają przyrządy zjazdowe służące do przejazdu po linie; przyrząd asekuracyjny zazwyczaj w postaci aluminiowej płytki z otworami przez którą przeplata się linę i można ją potem popuszczać lub blokować w momencie upadku partnera i wreszcie buty wspinaczkowe (lekkie i obcisłe z gumową podeszwą o bardzo dużym współczynniku tarcia).

W powszechnej, mylnej opinii największe ryzyko we wspinaczce niesie ze sobą ekspozycja, a więc wysokość na jaką się wspinamy. W rzeczywistości przy odpowiedniej asekuracji prawdopodobieństwo odpadnięcia jest bardzo niewielkie. Kwestia ta zależna jest również od charakteru zastosowanej asekuracji: najbardziej bezpieczne jest wspinanie się przy użyciu stałych punktów asekuracyjnych, takich jak spity i ringi (o ile są one dobrze utworzone), ryzyko wzrasta przy wspinaniu się na własnej asekuracji, z użyciem m.in. haków i kości. Wynika to z tego, że nie wszędzie można dobrze osadzić asekurację i ryzyko wypadnięcia punktu asekuracyjnego jest znaczące.

Zupełnie inaczej wygląda kwestia bezpieczeństwa w przypadku wspinaczki uprawianej w przestrzeni i na sztucznej ścianie wspinaczkowej. Przy dobrych umiejętnościach wspinacza, ryzyko kontuzji w przypadku tej drugiej jest praktycznie zerowe. Inaczej sprawa wygląda w terenie, gdzie alpinista zależny jest nie tylko od swoich umiejętności ale również od warunków pogodowych. W wysokich górach musi liczyć się z możliwością wystąpienia lawin (kamiennych, śnieżnych lub lodowych), gwałtownych burz, itp. Ryzyko w tym przypadku zwiększa również fakt, że nie zawsze wykwalifikowana pomoc może dotrzeć na miejsce wypadku natychmiast, przez co alpinista często zdany jest, przynajmniej na początku, tylko na siebie.