Początki biegów narciarskich sięgają już czasów prehistorycznych. Za ich kolebkę uznaje się Skandynawię. W swoim pierwotnym zastosowaniu narty służyły przede wszystkim jako środek transportu podczas zimy, miały one również szerokie zastosowanie podczas polowań. W podobnych celach stosowali narty Indianie, co było sporą zasługą przebywających na tamtym kontynencie norweskich emigrantów. W Ameryce Północnej w tym czasie popularniejsze były znacznie szersze i stabilniejsze rakiety śnieżne.

Z czasem narty znalazły swoje zastosowanie w armii. Na szeroką skalę stosowali je zwiadowcy w armii wszystkich krajów skandynawskich. Małe zimowe brygady żołnierzy – narciarzy zrobiły prawdziwą furorę podczas wojny Finów z Sowietami. Narty wykorzystywane były w działaniach wojennych również w mniej zaawansowanych technologicznie czasach – narciarze wyposażeni byli wówczas w kusze i kijki narciarskie posiadające zaostrzone końce.

Bardziej rozrywkowe walory biegów narciarskich dostrzeżono w XIX wieku, kiedy zaczęto je uprawiać zupełnie rekreacyjnie tudzież dla sportowej rywalizacji. Pierwsze oficjalne zawody rozegrano w Norwegii, w połowie XIX wieku. Od 1922 roku organizuje się jeden z najbardziej znanych maratonów narciarskich, Bieg Wazów. Masowe biegi narciarskie, w których udział brać mogli zarówno amatorzy jak i profesjonaliści, odbywają się od 70-tych lat XX wieku.

Biegi narciarskie w oficjalnym programie zimowych igrzysk olimpijskich pojawiły się w 1924 roku. Nieco wcześniej w tym samym roku do życia powołano Międzynarodową Federację Narciarstwa (International Ski Federation – FIS), która poza biegami narciarskimi zarządza również takimi dyscyplinami jak: narciarstwo alpejskie, narciarstwo dowolne oraz dwoma pozostałymi konkurencjami narciarstwa klasycznego (skoki narciarskie oraz kombinacja norweska). Kobiety swoją olimpijską rywalizację rozpoczęły od igrzysk w 1953 roku. Mistrzostwa Świata w narciarstwie odbywają się w cyklu dwuletnim od 1925 roku (mężczyźni) i 1954 roku (kobiety). Panowie o Kryształową Kulę w zawodach z cyklu Pucharu Świata rywalizują od sezonu 1973/74, panie – od sezonu 1978/79.


BIEGI NARCIARSKIE W POLSCE
Do Polski zorganizowane narciarstwo biegowe dotarło na przełomie XIX i XX wieku. Polski Związek Narciarski powołany został do życia w 1919 roku.

Wraz z rozwojem i coraz to rosnącą popularnością dyscypliny, wiele zmian zaszło w konstrukcji i wyglądzie samych nart. Drewniane narty i bambusowe kijki zastąpione zostały bardziej trwałymi i bardziej zaawansowanymi technologicznie odpowiednikami. Prototypowe wiązania wykonane były z cienkich, skręconych, drewnianych nici, później zastąpiono je wiązaniami na zatrzaski z przodu i z tyłu buta.

Wyróżnić możemy trzy podstawowe techniki biegu:

1. Technika klasyczna – polega na równoczesnym równoległym prowadzeniu nart i odpychaniu się kijkami. Zawody odbywają się na specjalnie przygotowanej trasie, która posiada dwa wgłębienia dla nart (lub więcej ich par). Narty stosowane w tej technice są długie, wąskie i lekkie. Posiadają one ponadto specjalne wygięcie, co zapewnia łatwe odbicie się od śniegu wtedy, kiedy ciężar narciarza jest równomiernie rozkładany pomiędzy obie narty.

W technice klasycznej można biegać na cztery różne sposoby:

• Jodełka – bieg z rozłożonymi nartami, bez żadnego ślizgu, kijki znajdują się nad nartami. Styl stosowany na stromych podbiegach.


• Bieg skrzyżny – ślizganie się na jednej narcie podczas każdego kroku, kijki używane naprzemiennie z nartami. Styl stosowany na łagodniejszych podbiegach.


• Krok polegający na odbijaniu się jedną nartą – narciarz wykonuje odbicie podczas przenoszenia używanych jednocześnie kijków do przodu, co ma zwiększyć moc odbicia. Technika stosowana na bardzo łagodnych podbiegach lub u podnóża długiego wzniesienia, zaraz przed przejściem w bieg skrzyżny.
  
• Krok podobny do poprzedniego, bez odbijania się nartami – używany podczas długich i płaskich biegów.

• Technika dowolna – sposób poruszania się narciarzy w tej technice przypomina jazdę łyżwiarzy szybkich, z tymże narciarze używają dodatkowo kijków. Styl wymaga większych umiejętności technicznych i lepszej wytrzymałości od techniki klasycznej. Różni się także nawierzchnia - nie biega się po trasie z torami, lecz po trasie równo wygładzonej. Ponadto w stylu dowolnym używa się krótszych nart i dłuższych kijków niż w klasycznym. Technika dowolna jest znacznie szybsza od klasycznej.
• Telemark – w praktyce jest to odrębna dyscyplina, wymagająca innego sprzętu. Pięta prowadzona na narcie zewnętrznej jest płasko, natomiast na narcie wewnętrznej jest uniesiona i znajduje się pod ciałem narciarza z wygiętym kolanem. Narty nie są prowadzone całkiem równolegle - od 50 % do 80 % masy ciała narciarza jest rozkładane na zewnętrznej narcie.

Na zawodach z cyklu Pucharu Świata oraz igrzyskach olimpijskich rozgrywa się sześć konkurencji biegów narciarskich:

• sprint (na dystansie 1 km – zarówno kobiety jak i mężczyźni),
• sprint drużynowy (2x1 km dla kobiet i mężczyzn),
• bieg na 10 km dla kobiet i bieg na 15 km dla mężczyzn,
• bieg pościgowy na dystansie 15 km dla kobiet i 30 km dla mężczyzn,
• bieg ze startu wspólnego – 30 km kobiety i 50 km mężczyźni,
• bieg sztafetowy (4x5 km dla kobiet i 4x10 km dla mężczyzn).

Techniki biegu w tych wyścigach mogą być używane zamiennie lub, w przypadku tzw. biegów łączonych, dwie techniki są używane w biegu (ze zmianą sprzętu w połowie dystansu).

NARTYNarty przeznaczone do konkurencji biegowych są długie i cienkie – mają one zazwyczaj około 2 metrów długości, 5 cm szerokości przy wiązaniu, i od 1 do 4 cm szerokości w różnych miejscach narty.


KIJE
Kolejnym niezbędnym elementem wyposażenia biegacza są kijki - wykonane z aluminium, włókna szklanego lub włókna węglowego. Położenia kijka w czasie biegu stabilizuje specjalny kołek znajdujący się na jego końcu, a przed zbytnim wbijaniem się kijka w śnieg ma uchronić krążek z tworzywa sztucznego zlokalizowany również w dolnej jego części. Te z wyższej półki wyposażone są ponadto w wyprofilowany uchwyt. Kijki używane podczas biegu techniką klasyczną są z reguły krótsze od tych, stosowanych w technice dowolnej. Ich długość dla tej drugiej obliczyć można odejmując od wzrostu zawodnika ok. 20 cm – w praktyce powinny one sięgać podbródka lub oczu narciarza, w zależności od jego preferencji.


WIĄZANIA
Na swobodny ruch pięty podczas biegu pozwalają wiązania zamocowane do czubka buta narciarskiego. Producenci tej części sprzętu narciarskiego nie stosują jednego standardu, przez co nie każdy but biegowy pasuje do każdego wiązania. Obecnie na rynku spotkać można się z trzema systemami wiązań: NNN (New Nordic Norm), SNS (Salomon Nordic System) oraz SNS Pilot. W dwóch pierwszych stosowana jest grupa wiązań BC (backcountry) - fragment buta w wiązaniu jest szerszy oraz pasek przy czubku buta jest dłuższy i grubszy, co daje większą stabilność i szybkość oraz zmniejsza ruchy buta na boki, co jest niezwykle istotne podczas używania sztywniejszych butów i cięższych nart stosowanych w bieganiu backcountry.


WOSKI
Ostatnim, ale nie mniej ważnym elementem wyposażenia narciarze są woski, służące do smarowania nart. Wyróżnić można ich cztery podstawowe rodzaje: woski poślizgowe, woski odrzutowe, klistery oraz taśmy woskowe.

• Woski poślizgowe – stosuje się dla zmniejszenia oporu poślizgu, przede wszystkim w technice dowolnej. Na nartę nakładane są poprzez prasowanie na całej jej długości, w technice klasycznej nie woskuje się strefy odbicia narty. Dostępne są w postaci bloków, w formie sproszkowanej lub płynnej.
• Woski odrzutowe – używane tylko do nart klasycznych – mają zapewniać przyczepność do śniegu podczas przenoszenia ciężaru na nartę. Nakłada się je w strefie odbicia narty. Twardość stosowanego wosku zależy od nawierzchni i temperatury. W świeżym, zmrożonym śniegu najlepiej sprawdzają się woski twardsze. Woski odrzutowe z reguły oznaczone są kolorami dopasowanymi do temperatury, w której się je stosuje: czerwony dla wosków stosowanych podczas temperatury powyżej 0°C oraz niebieski dla tych stosowanych podczas temperatur ujemnych.
• Klistery – stosuje się je na mniej ostrym, leżącym długo śniegu, na którym woski odrzutowe nie zapewniają już satysfakcjonującej przyczepności. Są bardzo łatwe do nałożenia, problem zaczyna się jednak, gdy trzeba usunąć klej z narty. Istnieje cała gama różnego rodzaju rozpuszczalników, stworzonych w celu oczyszczania nart z klisteru.
• Taśmy woskowe – stosowane w nartach bezwoskowych cieszących się sporą popularnością szczególnie wśród amatorów, gdyż nie wymagają inwestycji czasowej i finansowej w znalezienie i nałożenie odpowiedniego wosku lub klistera. Przyczepność w przypadku nart bezwoskowych zapewnić mają łuski zlokalizowane w strefie odbicia. Profesjonalni zawodnicy używają nart bezwoskowych w zmiennych warunkach śniegowych uniemożliwiających optymalny dobór wosku.